Inleiding Bakkerseczeem

Inleiding

Bepaalde beroepsbeoefenaren, zoals bakkers, hebben meer kans op het ontwikkelen van contacteczeem. Hiervoor is het veelvuldig beroepsmatig contact met irriterende stoffen en of stoffen die allergieën kunnen veroorzaken (allergenen) verantwoordelijk. De handen, polsen en onderarmen zijn het meest getroffen, maar het eczeem kan ook in het gelaat of op andere plaatsen voorkomen. Eczeem komt bij bakkers vaak voor en veel bakkers zullen denken dat het bij het werk hoort. Het is belangrijk om opeenhoping van irriterende stoffen op de huid te voorkomen. Met andere woorden: het is belangrijk om de handen regelmatig schoon te maken. Anders ontstaat een verhoogd risico op handeczeem.

Verminderen contact irriterende stoffen en allergenen 

Een eenmaal ontwikkeld contacteczeem kan zonder maatregelen hardnekkig en langdurig, zo niet levenslang aanwezig zijn. De huid blijft namelijk altijd gevoelig voor eczeem en daarom is preventie van groot belang. Contact met irriterende stoffen en allergenen kan in de bakkerij nooit helemaal worden vermeden. Maar door het verminderen van dit contact kan de ontwikkeling van contacteczeem wel zoveel mogelijk worden voorkomen. In een aantal gevallen zal het niet mogelijk zijn om contacteczeem te voorkomen of voldoende onder controle te krijgen. Als de klachten heel ernstig zijn blijft soms alleen de keuze over om het contact met deze stoffen helemaal te vermijden en ander werk te gaan doen.

Oorzaken

Voor het ontstaan of verergeren van contacteczeem zijn verschillende oorzaken aan te wijzen:

1. Regelmatige en/of langdurige blootstelling aan huid irriterende stoffen (‘irritatie-contacteczeem’). Hiertoe behoren:

   • Water. Contact hiermee treedt veelvuldig op in de “natte beroepen” zoals bij bakkers.

   • Zeep, schoonmaakmiddelen, (af)wasmiddelen en reinigingsmiddelen. Met deze middelen worden zowel de verontreinigingen van werkmaterialen als de natuurlijke beschermlaag van talg en vet op de huid verwijderd.

   • Sappen van groenten en fruit (vooral zuren zoals sinaasappel, grapefruit, verse ananas en kiwi) en van vlees, vis en schaaldieren (vooral garnalen).

   • Ook te droge, te warme of juist te koude lucht kan de huid irriteren. Tenslotte kunnen ook mechanische factoren de huid beschadigen zoals wrijving en schuren (bv bij het handmatig bereiden van deeg).

2. Blootstelling aan allergenen. Een allergisch contacteczeem ontstaat na verloop van enige tijd waarin men eerst gevoeligheid ontwikkelt (sensibiliseert) voor een bepaald contactallergeen. Een eenmaal opgebouwde allergie kan niet meer ongedaan gemaakt worden en zorgvuldige vermijding van het allergeen is dan de enige oplossing.. Bekende allergene stoffen in de bakkerij zijn tarwe, rogge en enzymen.
3. Een samenhang met een atopische constitutie of atopisch eczeem. Dit eczeem is meestal reeds aanwezig op de kinderleeftijd vanaf de leeftijd van 2 jaar. Het wordt vooral gezien in de elleboogplooien en knieholtes. Wanneer men dit eczeem nog heeft of vroeger heeft gehad, is de kans op handeczeem veel groter, vooral wanneer men een ‘nat beroep’ heeft.

Eczeem ontwikkelt zich door een ophoping van factoren (zie afbeelding 1). Met de juiste maatregelen wordt het risico op het ontstaan van eczeem kleiner.

Het is zaak uw huid goed te verzorgen. Het veelvuldig wassen van de huid met water en zeep is niet te vermijden binnen bepaalde beroepen, maar doe het met mate en gebruik zoveel mogelijk huidvriendelijke zeep. Geef uw huid zoveel mogelijk rust. Ook al lijkt het dat de huid er soms normaal uitziet. In de meeste gevallen is de beschermende functie van de huid nog niet hersteld en duurt de genezing nog maanden. In die periode kan iedere willekeurige prikkel voldoende zijn om het eczeem opnieuw uit te lokken of te verergeren.

Afbeelding 1: Schematische weergave van uitlokkende factoren die eczeem kunnen verergeren, dan wel uitlokken.

Afbeelding 2: Deze afbeelding geeft aan dat een intacte huid beter bestand is tegen invloeden van buitenaf en minder vocht verliest. Een droge aangedane of geïrriteerde huid daarentegen is meer toegankelijk voor irriterende stoffen en verliest meer vocht, waardoor de huid bij een onjuiste manier van reiniging en verzorging steeds droger en droger en daarmee steeds kwetsbaarder wordt.

Afbeelding 3: Hier staat de vicieuze cirkel beschreven die bij handeczeem in stand word gehouden en waardoor het handeczeem niet kan genezen.